اندازه گیری یکی از مهم ترین مفاهیمی است که در هنگام مطالعۀ ریاضیات باید یاد بگیریم. کولیس چیست؟ یک ابزار اندازه گیری بسیار ساده است که از آن برای اندازه گیری فاصلۀ بین دو طرف مخالف یک شئ استفاده می شود. انواع مختلفی از این ابزار در بازار مثل کالیبر دیجیتالی یا الکترونیکی، کالیبر میکرومتر و … وجود دارند که امکان اندازه گیری در مقیاس های مختلف را به صورت های مختلف فراهم می کنند.

از این وسیله در صنایع مختلف مانند پزشکی، تحقیقات و آزمایشگاه ها، هوافضا و … استفاده می شود. در ادامۀ این مطلب بیشتر به توضیح اینکه کولیس چیست و همچنین کاربرد آن خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

 

ابزار اندازه گیری کولیس چیست؟

قرن هاست که انسان برای اندازه گیری ضخامت و قطر یک شئ به این وسیله تکیه می کند. استفادۀ مداوم ما از این ابزار اندازه گیری، نشان می دهد که کولیس یک منبع قابل اعتماد برای اندازه گیری ابعاد است.
کولیس یک وسیلۀ اندازه گیری است که از دو پایه قابل تنظیم برای اندازه گیری فاصلۀ بین دو طرف مخالف یک جسم تشکیل شده است و اغلب برای اندازه گیری ضخامت و قطر داخلی یا خارجی استفاده می شود.

مقاله: میکرومتر چیست و چه کاربردی در صنعت دارد؟

 

موارد استفادۀ کولیس چیست؟

از این ابزار می توان برای اندازه گیری اندازه های خارجی و داخلی، عمق و … استفاده نمود. کولیس های بیرونی، ضخامت و قطرهای خارجی و کولیس های درونی، قطر سوراخ ها و فاصلۀ بین سطوح را اندازه گیری می کنند. این وسیله به طور معمول برای اندازه گیری دقیق، در آزمایشگاه های علمی و دانشکده های مهندسی استفاده می شود. همچنین در بسیاری از رشته ها از جمله پزشکی، مهندسی مکانیک، نجاری، فلزکاری و … نیز به طور گسترده ای مورد استفاده قرار می گیرد.

کاربرد کولیس در آزمایشگاه ها

از این ابزار برای مطالعۀ انبساط مواد در دماهای متفاوت، به منظور آگاهی از خواص آن ها و همچنین برای اندازه گیری تجهیزات مختلف نیز استفاده می شود.

برای اهداف پزشکی

یکی از کاربردهای عمدۀ کولیس در صنعت پزشکی و جراحی است. ابعاد ابزارهای مورد نیاز برای جراحی و … با دقت و برای منظور خاصی ساخته شده اند. این وسیله نیز نسبت به تغییرات کوچک بسیار حساس است. بنابراین دقت و درستی در این زمینه اهمیت زیادی دارد تا بتواند در چنین فضایی کاربردی باشد.

در صنایع فولاد

در حین تولید و یا بررسی ابعاد محصولات، توصیه می شود که از کولیس به منظور رعایت استاندارهای مورد نظر استفاده گردد.

در صنایع هوافضا

دقت در صنعت هوانوردی اهمیت زیادی دارد، به طوری که کوچکترین تفاوتی در ابعاد شئ ضررهای فاجعه باری به دنبال خواهد داشت. استفاده از این ابزار در این صنعت به رعایت استاندارهای ایمنی کمک شایانی می کند.

در لوله کشی ساختمان

این وسیله به دلیل دقت بالا و تنوع قابل توجهی در اندازه گیری پارامترهای مختلف، از مهم ترین ابزار اندازه گیری کارهای اجرایی و مهندسی است. کولیس در لوله کشی ساختمان ها نیز کاربرد عمده ای دارد.

در بخش های آموزشی

استفاده از آن در مدارس و موسسات مهندسی، به دانش آموزان کمک می کند تا اندازه گیری ابزار و اشیاء مختلفی که در فیزیک یا بسیاری از زمینه های دیگر مورد استفاده قرار می گیرند را به راحتی انجام دهند.

 

 

انواع کولیس چیست؟

خارجی

همانطور که از نام آن مشخص است، این کولیس برای اندازه گیری های خارجی استفاده می شود.

 

داخلی

با استفاده از این کولیس، ابعاد داخلی اشیاء و اجسام را اندازه گیری می کنند.

 

ورنیه

کولیس ورنیه پرکاربرد و مطمئن ترین انواع آن است. این وسیله دو خط کش مختلف، یکی با مقیاس اصلی و دیگری با مقیاس ورنیه دارد. مقیاس اصلی در بالا و مقیاس ورنیه در پایین قرار گرفته است. هر علامت در مقیاس اصلی، نشان دهندۀ یک میلی متر است. علامت صفر در مقیاس ورنیه، تعداد میلی متر را برای اندازه گیری های شما مشخص می کند. هنگامی که علامت صفر دقیقاً روی خط میلی متر باشد، اندازه گیری ساده خواهد بود. با این حال اکثر اندازه گیری ها تا این اندازه دقیق نیستند و شما نیاز به یک فرم اندازه گیری اضافه دارید. این درست همان جایی است که مقیاس ورنیه وارد شده و به شما کمک میکند.

 

دیجیتال/الکترونیک

کولیس های دیجیتال جدیدترین نوآوری در این فناوری هستند. در این ابزار، یک ریزپردازندۀ داخلی موقعیت پایه ها را نشان داده و میزان اندازه گیری شده را روی صفحۀ نمایش الکترونیکی نشان می دهد.

 

 پرگاری

از این وسیله برای خط انداختن روی چوب یا فلز استفاده می شود. این نوع کولیس قابلیت اندازه گیری نداشته و با استفاده از آن می توان فواصل را مقایسه کرده و یا اینکه بخشی از فلز را برای برش مشخص نمود.

 

 فنردار

می توان گفت که کولیس فنردار تقریباً همانند مدل پرگاری آن است. اما از آن برای خط انداختن استفاده نمی شود. به علت اینکه کولیس های فنردار درجه بندی نشده اند، برای اندازه گیری با این مدل کولیس باید از خط کش هم کمک گرفت.

 

عقربه ای

خواندن کولیس های عقربه ای کار آسانی است. حتی افرادی که مهارتی برای خواندن آن ندارند نیز می توانند فقط عدد روی عقربه را خوانده و سپس اندازه گیری خود را انجام دهند.

 

جمع‎ بندی

امروزه کولیس ها در بازار ایران با تنوع بسیاری، شما تنوع برند، کیفیت، قیمت و … هستند. به عنوان یک کاربر، قبل از انجام خرید، کاربردی که مد نظر دارید را مشخص کرده و بر اساس آن کولیس مورد نظر خود را انتخاب کنید.

برندهای معتبری در بازار ایران وجود دارند که انواع کولیس را با کیفیت مناسب به کاربران ارائه می کنند. از جمله این برندها می توان به اینسایز، آسمیتو و آکاد اشاره کرد.

مقاله: کاربرد گونیا مویی در چه مواردی است؟

سوالات متداول:

 

  • خطای صفر چیست؟

یکی از رایج ترین خطاها در ابزارهای اندازه گیری مانند کولیس ها، «خطای صفر» است. پرداختن به خطای صفر از اهمیت زیادی برخوردار است، چرا که می تواند به عدم قطعیت سیستماتیک منجر شود.

  • چگونه از کولیس مراقبت کنیم؟

هرگز کولیس خود را انداخته یا پرتاب نکنید.

کولیس را در جایی که ممکن است آسیب ببیند رها نکنید.

از کولیس به عنوان جایگزین سایر ابزارها استفاده نکنید.

از محدودۀ اندازه گیری کولیس تجاوز نکنید.

  • معمول ترین مدل کولیس چیست؟

کولیس های ورنیه بیشترین کاربرد و استفاده را در میان سایر کولیس ها دارند.